محسن اسماعیلی در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان کرد: اگر ازدواج پدر و مادر شرعی باشد، اما رسما به ثبت نرسیده باشد، باید با حضور توام پدر و مادر، سند ولادت تنظیم شود که در این صورت نیز، نام خانوادگی پدر به فرزند داده می‌شود.
وی در توضیح نحوه اخذ شناسنامه یک طرفه به نام مادر طفل، توضیح داد: اگر ازدواج پدر و مادر شرعی باشد، اما به ثبت رسمی نرسیده باشد، در صورتی که پدر به هر دلیل حضور نداشته باشد و به مدارک وی نیز دسترسی وجود نداشته باشد، مادر باید برای صدور شناسنامه یک طرفه از دادگاه حکم «امین موقت» دریافت کند.
وی ادامه داد: با دریافت حکم امین موقت، مادر سمت قانونی پیدا کرده و می‌تواند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به صدور شناسنامه یک طرفه مادری، با نام خانوادگی خود اقدام کند.
وی تاکید کرد: ادارات ثبت احوال برای صدور شناسنامه یک طرفه، حکم امین موقت را نیز از مراجعان مطالبه می‌کنند.
به گفته اسماعیلی، اگر ازدواج شرعی باشد اما رسما به ثبت نرسیده باشد و پدر به تنهایی برای اخذ شناسنامه حاضر شود، شناسنامه به صورت یک طرفه پدری برای فرزند صادر خواهد شد.
مدیرکل امور اسناد هویتی سازمان ثبت احوال درباره دریافت حکم امین موقت توسط مادر نیز توضیح داد: این قاعده نیز به شرط تابعیت ایرانی پدر و در دسترس نبودن وی میسر است، در این شرایط مادر باید برای دریافت حکم امین موقت، شهود و مدارک مورد نیاز را برای اثبات موضوع به دادگاه ارائه کند.
وی درباره سرنوشت شناسنامه یک طرفه طفل در صورت بازگشت پدر نیز، گفت: در صورتی که پدر بازگردد، با «اقرارنامه نسب» یا «حکم اثبات نسب» از دادگاه، مشخصات پدر در شناسنامه تکمیل و نام خانوادگی پدر در شناسنامه طفل درج می‌شود.
اسماعیلی در خاتمه، یادآور شد: اگر ازدواج پدر و مادری رسما به ثبت رسیده باشد، حضور پدر یا مادر برای اخذ شناسنامه کفایت می‌کند که در این صورت، شناسنامه با نام خانوادگی پدر صادر می‌شود.
